Τρίτη 24 Φεβρουαρίου 2009

Κάποιες σκέψεις για τα βιβλία της ιστορίας..




Καλά, το σκεφτήκαμε σοβαρά;

Ας το ξανασκεφτούμε λίγο λέω, και ας αναρωτηθούμε ποιος ο σκοπός του "βιβλίου" σε ένα μάθημα ιστορίας: Απλά δεν είναι άλλος από το "να διδάξει".

Ξεχνούμε, φαίνεται, πως η κριτική σκέψη ΔΕ ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ ΑΛΛΑ ΜΑΘΑΙΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΤΑΙ.
Και η διαφορά είναι τεράστια! Γιατί έχει σημασία τι νόημα προσδίδουμε στη διδασκαλία και τι νόημα προσδίδουμε στη μάθηση. Παρόλο που η γλώσσα δεν είναι το δυνατό μου σημείο όσο κι' αν την αγαπώ ως εργαλείο επικοινωνίας και όχι μόνον (!) (όχι όμως προκοπής οικονομικής και ανόδου επαγγελματικής) θα αποτολμήσω να κάνω ένα λογοπαίγνιο: ανεξάρτητα από το αν η "διδασκαλία" προέρχεται από το ασκώ-γνώση ή δίδω-καλό ή δίδω-άσκηση δεν έχει σημασία γιατί όλα αυτά σήμερα είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη του νέου ανθρώπου. Με την άσκηση της κριτικής σκέψης λοιπόν θέλουμε να φτιάξουμε ανθρώπους ελεύθερους και ανεξάρτητους, αυτενεργούς και χρηστούς.  

Γι' αυτό φυσικά δε θα δώσουμε το βιβλίο στο μαθητή και θα του πούμε "μάθε το και θα σε εξετάσω στο τέλος της χρονιάς" αλλά ούτε και να περιμένουμε πως θα είναι τόσο ευφάνταστο και ελκυστικό αυτό το βιβλίο που θα σαγηνέψει το μαθητή και δε θα ξεκολλήσει από πάνω του μόλις το πάρει στα χέρια μέχρι να διαβάσει και το τελευταίο κόμμα, ώστε "να μάθει" αυτά που λέει ή να κάνει αυτά που προτείνει το βιβλίο.

Πιστεύω πως το βιβλίο της ιστορίας θα έπρεπε να είναι κάπως έτσι:



όχι δεν προσπαθώ να διασκεδάσω κανένα!

ούτε ειρωνεύομαι καμία θέση. Απλά προσπαθώ να στηρίξω μια επιχειρηματολογία.

ακολουθείστε με λοιπόν:

Αναλογιστείτε απλώς, πως μόλις πάρει στα χέρια του ένας μαθητής αυτό το λευκό βιβλίο με τις εκατοντάδες άδειες σελίδες,
,
 είναι η γνώση του για την ιστορία της κύπρου, ή τουλάχιστον πρέπει να είναι, λευκή. θα του ζητήσουμε λοιπόν να γεμίσει μέχρι το τέλος της χρονιάς αυτές τις σελίδες μέσα από τη δική του έρευνα ώστε να φαίνεται μέσα από τα γραφώμενά του ο τρόπος που ίδιος εργάστηκε ώστε να φαίνεται και η δική του ανάπτυξη κρίσης.

Βέβαια αν έχει ήδη ανεπτυγμένη και τη δημιουργική του σκέψη μαζί με την κριτική τότε το βιβλίο στο τέλος της χρονιάς θα πρέπει να είναι κάπως έτσι:
Γιατί απλά: ΠΟΙΟΣ ΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΘΑ ΣΠΑΤΑΛΟΥΣΕ ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΧΑΡΤΙΟΥ ΑΦΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ Ο Η/Υ;

έτσι απλά θα έσκιζε τις σελίδες (προσέξτε όχι και το πλαστικό επικάλυμμα) και θα τις έδινε για ανακύκλωση, ενώ θα φύλαγε το υπόλοιπο για να φτιάξει, ας πούμε, μια φωτογραφοθήκη!

Τώρα αν μέσα σε αυτή θα έβαζε το Μακάριο ή το Γρίβα δε ξέρουμε... εξαρτάται από τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα της δικής του έρευνας.

Ας σοβαρευτούμε λοιπόν...
Δε διδάσκεται μια επιστήμη το περιεχόμενο της οποίας δεν έχει προσδιοριστεί. Μπορεί όμως να προετοιμάσεις επιστήμονες που να είναι σε θέση να πάρουν την επιστημονική κοινότητα ένα βήμα παρά πέρα. 
Τα παιδιά μας θα είναι άξια διδακτορικού αν καλλιεργήσουν σε ικανοποιητικό βαθμό την κριτική τους σκέψη. Και αυτό είναι που χρειάζεται. 

Σε ένα ηλεκτρονικό πορτφόλιο να αποθηκεύονται όλες οι συζητήσεις, αναφορές κλπ. σε φόρα ηλεκτρονικά, μπλογκς, που έχουν συμμετάσχει ενεργά, να φαίνονται οι πηγές που βρήκαν, η σταδιακή αλλαγή στο λόγο, τα επιχειρήματα και στη σκέψη τους μέσα από την έρευνα που θα κάνουν καθ΄όλη τη χρονιά ώστε μέχρι να τελειώσουν το Λύκειο να έχουν τη δική τους τεκμηρειωμένη άποψη και όχι αυτή που δανείστηκαν από το κόμμα που ψήφιζε ο παππούς τους. 
Έτσι φτιάχνουμε πολίτες με άποψη και δεν αναπαραγάγουμε την κοινωνία του παρελθώντος με τα λάθη της μαζί. 

Τα βιβλία σεβαστά αλλά όταν πρόκειται για διδακτικά βιβλία που διαμορφώνουν ανθρώπους χρειάζεται προσοχή γιατί μπορεί και να παραμορφώνουν. 

- Αυτό τουλάχιστον έκαναν μέχρι σήμερα!

polis aniftos, εκπαιδευτικός





5 σχόλια:

doctor είπε...

Πολύ έξυπνη ιδέα!
Έτσι κι αλλιώς στα σχολεία διδάσκεται ένα υποκατάστατο ιστορίας, που έχει να κάνει περισσότερο με την προπαγάνδα και τις εθνικές ψευδαισθήσεις.

doc

Παύλος είπε...

Εκπαιδευτικοί σαν εσάς είναι ίσως η μεγαλύτερη ελπίδα για το μέλλον του τόπου. Από την άλλη όμως η Κύπρος μας έχει καταφέρει να φιμώσει κάθε εκσυγχρονιστική φωνή μέχρι τώρα. Αναρωτιέμαι πόσοι εκπαιδευτικοί μοιράζονται τις απόψεις σου και πόσο ακόμη μέχρι να γίνετε "οι πολλοί".

Ένα μικρό, ίσως άσχετο, σχόλιο. Γιατί Γρίβας ή Μακάριος; Με σωστή, κριτική σκέψη και οι δύο μύθοι, καταρρίπτονται.

Ανώνυμος είπε...

Χαίρομαι που συμφωνείς doc και σου άρεσε η ιδέα.

Γνωρίζω τις απόψεις σου για την ιστορία και δε σου κρύβω πως η ιδέα για αυτό το άρθρο μου "κατέβηκε" διαβάζωντας το δικό σου άρθρο δημοσιευμένο, αν δεν κάνω λάθος, στη "στήλη άλατος" το οποίο με κατενθουσίασε τόσο στα γραφώμενα αλλά και στον τρόπο που είναι γραμμένα.

πόλης

Ανώνυμος είπε...

Παύλο, θα συμφωνήσω σε αυτό που σημειώνεις για το γρίβα και το μακάριο (με μικρά, για να μην προσωπολατρεύουμε) αλλά ήθελα να θίξω και τα δύο άκρα των επίμαχων προσωπικοτήτων, απορρίπτωντας βέβαια στο μυαλό μου και τους δύο μύθους, προ πολλού, αν και προϊόν, ώντας, αυτής της παιδείας και διασκαλίας της ιστορίας γιατί δεν την έζησα. Έχεις δίκιο, δεν ήμουν αρκετά διευκρινιστικός σε αυτό που σκεφτόμουν.

πόλης

patsnik είπε...

Όμορφο το κείμενό σου Citro (πώς να σε πω ; Πόλης είναι το όνομά σου;)

Εμένα δε, κάτι παραπλήσιο μου φαίνεται παράξενο. Αρχικά, έχεις απόλυτο δίκιο σε όσα λες στην ανάρτηση (με την δημιουργική κι ονειρεμένη ιδέα του λευκού βιβλίου..!).

Όμως στην κοινωνία που είμαι άξιος να παρατηρώ εγώ τα τελευταία χρόνια, βλέπω πως το ποσοστό που σκέφτεται αυτά που λες (ακόμα και την ίδια σκέψη με το κενό τετράδιο) είναι αρκετά μεγάλο! Πώς χάνεται όμως αυτή η Ιδέα καθώς προχωράμε; Για μένα είναι κι εκεί το θέμα...

Στα σχολικά μου χρόνια έβλεπα αλήθεια τους περισσότερους μαθητές να κρίνουν σωστά τα βιβλία της Ιστορίας μας. Και να "επαναστατούν" διαβάζοντας τις ανακρίβειες ή τις έτοιμες αλήθειες (όπως συνηθίζω να τις αποκαλώ) στις ώρες της διδασκαλίας. Όμως αυτό συμβαίνει δυστυχώς ώσπου να έρθουν οι εξετάσεις.. (Δεν γνωρίζω απόλυτα το σύστημα της Κύπρου, μιλώ για την Ελλάδα).

Ως τότε λοιπόν, ΠΡΕΠΕΙ να έχεις μάθει και να έχεις συμφωνήσει με αυτές τις αλήθειες, ΠΡΕΠΕΙ να έχεις μάθει μια ιστορία σαν να πρόκειται να παίξεις σε τηλεπαιχνίδι (η αγαπημένη ασχολία των Ελλήνων...) κι όχι μια Ιστορία που μαθαίνεις για να αποφύγεις λάθη ή για να ψάξεις το καλύτερο...

Ένα παράδειγμα: Πρόσφατα έγραφα εξετάσεις στην σχολή μου για ένα δευτερεύον μάθημα, με το περιεχόμενο του οποίου, έρχομαι πολλές φορές σε αντίθεση, καθώς δοξάζει φανερά την απάνθρωπη ανταγωνιστικότητα ανάμεσα στις επιχειρήσεις τηλεπικοινωνιών, με πάγιες γραμμές της ΕΕ (βλ. ΟΤΕ-Ντόιτσε Τέλεκομς). Μισές αλήθειες παντού, να μη τα πολυλογώ...

Όμως "όφειλα" να γράψω όλα αυτά που στήριζε στις σελίδες του. (Τελικά το πέρασα αν και δεν άντεξα να μην γράψω ένα δικό μου επικριτικό υστερόγραφο στην τελευταία σελίδα...)

Για φαντάσου τώρα κάτι παρόμοιο να συμβαίνει στα σχολεία..

Τουλάχιστον στην περίπτωσή μου αυτό ήταν και το μόνο μάθημα που το έβλεπα με μισό μάτι, αφού τα υπόλοιπα είναι παιδαγωγικού/ηλεκτρονικού περιεχομένου(Εκπαιδευτικός Ηλεκτρονικής).

Το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί, ήταν να μην το περνούσα και να επέλεγα κάποιο άλλο για το επόμενο εξάμηνο. Στο σχολείο δε, εκτός από την Ιστορία υπάρχει και η Έκθεση(όπου μαθαίνεις ΠΟΙΑ επιχειρήματα, όχι δικά σου, ΘΑ χρησιμοποιήσεις ΣΕ ΚΑΘΕ πιθανό θέμα.) κ.α. Και τα μαθήματα τα δίνεις στις εξετάσεις, με ολόκληρη την κοινωνία να πιστεύει πως ΜΟΝΟΝ μέσω αυτών μπορεί κανείς να σχεδιάσει την ζωή και τους στόχους του.

Κάπως έτσι χάνονται οι Ιδέες, αν υπάρχουν σε πρώτο επίπεδο.

Λες "Μέσα από την έρευνα που θα κάνουν καθ΄όλη τη χρονιά ώστε μέχρι να τελειώσουν το Λύκειο να έχουν τη δική τους τεκμηρειωμένη άποψη και όχι αυτή που δανείστηκαν από το κόμμα που ψήφιζε ο παππούς τους.
Έτσι φτιάχνουμε πολίτες με άποψη και δεν αναπαραγάγουμε την κοινωνία του παρελθώντος με τα λάθη της μαζί.

Τα βιβλία σεβαστά αλλά όταν πρόκειται για διδακτικά βιβλία που διαμορφώνουν ανθρώπους χρειάζεται προσοχή γιατί μπορεί και να παραμορφώνουν." Μπράβο....!

Συγνώμη για την έκταση του σχολίου. Και να φανταστείς πως είχα πολλά ακόμη να πω..

Νίκος

Η λίστα ιστολογίων μου

Ενδιαφέρομαι περισσότερο για θέματα που αφορούν:

κατέβασε το περιοδικό

κατέβασε το περιοδικό
το έξυπνο περιοδικό, ένας οδηγός διαδικτύου

Followers

Πληροφορίες

Η φωτογραφία μου
Μόρφου, Cyprus
"What I might regret one day..? could be the bookmarks I have never revisited in my quest to conquer more of the web.." (Aniftos P.)

Αριθμός μοναδικών επισκεπτών μέχρι αυτή τη στιγμή

Archives

metamarks

Social Bookmarking

My iBook Widget

πρόσφατα σχόλια ανγνωστών